Jak pomóc dziecku w rozwoju języka

Jak pomóc Dziecku w rozwoju języka?

1.    Łączmy nazywanie z konkretnym obiektem, a więc z obrazkami czy widzianym przez dziecko przedmiotem, osobą, zjawiskiem. Posługujmy się książkami i ilustracjami o wyrazistym rysunku lub komentujmy aktualne wydarzenia z najbliższego otoczenia w czasie ich trwania.

2.    Organizujmy wspólne "zabawy buzią": dmuchanie baniek mydlanych, nadmuchiwanie gumowych zabawek, gwizdanie, nadymanie policzków, parskanie czy syczenie.

3.    Starajmy się łączyć wydawanie różnych dźwięków i naśladowanie odgłosów z ruchami rąk i całego ciała, tzw. mowa ciała.

4.    Zwróćmy uwagę na ćwiczenia dłoni. Zręczność rąk ma związek ze sprawnym artykułowaniem i mówieniem. Pomagajmy dziecku nawlekać koraliki, budować wieżę z klocków, domek z kart lub twórzmy z nim świat z modeliny lub plasteliny.

5.    Starajmy się nie wyręczać dziecka w wypowiadaniu życzeń i opowiadaniu wrażeń. Nie podpowiadajmy mu bezustannie, co ma powiedzieć. Pozostawmy mu swobodę w doborze słów. Starajmy się sprowokować wypowiedź, a te dopiero poprawiajmy.

6.    Opowiadając dziecku bajkę czy interpretując scenkę przedstawioną na obrazku starajmy się mówić prostymi, krótkimi zdaniami. Nie zasypujmy dziecka lawiną słów, których znaczenia nie rozumie i nie będzie potrafiło ich wykorzystać. W taki sam sposób odpowiadajmy dziecku na jego pytania. Sprawdzajmy, czy śledzi tok naszych myśli, rozumie wszystkie wyrazy, zadając mu pytania i ewentualnie podpowiadając odpowiedzi. W tym celu naprowadzajmy dziecko na właściwy wyraz, pokazujmy daną rzecz na obrazku mówiąc początek wyrazu.

7.    Komentujmy możliwie często to, co sami robimy i co robi dziecko, np: "teraz mama prasuje, a później będzie gotowała zupę".

10. Nigdy nie krytykujmy mowy dziecka w jego obecności ani w obecności innych dzieci, nie          porównujmy go z rówieśnikami, nie stawiajmy ich za przekład pod tym względem. Uświadamianie bowiem dziecku, że jego mowa jest dla rodziców problemem i zmartwieniem, że są z niej niezadowoleni, wywoła skutek odwrotny do zamierzonego, zniechęci i zablokuje.

11. Zawsze chwalmy dziecko, nie tylko za widoczne osiągnięcia, ale za każde próby i starania, udane ćwiczenie, nowy wyraz, powtórzenie, opowiadanie.

Jakie konkretne możliwości ma rodzina, aby wspierać dzieci w ich rozwoju językowym?

• Radość mówienia i opowiadania

Języka nie można „wytrenować”, rozwija się on u młodszych dzieci każdego dnia, kiedy słuchają i same mówią – np. podczas zabawy, oglądania książeczek z obrazkami, wspólnych posiłków, w rozmowie z ludźmi, których kochają. Codzienne rozmowy są dla dzieci bardzo ważne: należy opowiadać dziecku o swojej pracy, o dziadkach, o drobnych przeżyciach i sprawach, które się tego dnia zdarzyły; a kiedy dziecko przygląda się np. pracy w kuchni, to opowiedzcie mu, co wkładacie do garnka. Cieszcie się z tego, że dziecko zadaje wiele pytań i dużo opowiada – co go dzisiaj zezłościło albo ucieszyło, co powiedziały inne dzieci w przedszkolu itd. Opowiadając dziecko uczy się stopniowo wyrażać i objaśniać swoje odczucia i pragnienia.

Dzieci uczą się najlepiej, kiedy czują się bezpiecznie i nie boją popełniania błędów. Czasami dzieci wymyślają słowa, bawią się językiem, sprawia im to przyjemność i jest dobre dla ich rozwoju językowego. Natomiast poprawianie błędów dziecka, kiedy powie coś „źle”, nie jest dobre dla jego rozwoju językowego. Dzieci, które są często poprawiane, tracą przyjemność mówienia i opowiadania.

Są zajęcia, przy których dzieci dużo się uczą i szczególnie dobrze rozwijają swoje sprawności językowe. Należą do nich przede wszystkim głośne czytanie, opowiadanie historii, oglądanie książek z obrazkami, powtarzanie wierszyków i śpiewanie piosenek.

• Wspólne oglądanie książek z obrazkami

Jeśli rodzice ze swoim dzieckiem – najlepiej codziennie – oglądają książki z obrazkami, jest to bardzo dobre dla rozwoju językowego dziecka. Jeśli rodzice „oglądają” z dzieckiem książeczki z obrazkami w języku ojczystym, to dziecko uczy się przy tym wielu rzeczy, które pomogą mu w nauce wszystkich kolejnych języków i są ważne dla późniejszej nauki w szkole – udowodniło to wiele badań naukowych. Może także starsze rodzeństwo, ciocia albo dziadkowie znajdą czas, aby poczytać dziecku.

Przy oglądaniu książek z obrazkami i głośnym czytaniu ważne jest:
• aby sprawiało to dziecku i dorosłemu przyjemność (jeśli dorosły zadaje dziecku zbyt wiele pytań, może popsuć dziecku przyjemność)
• aby dziecko mogło jak najwięcej opowiadać o obrazkach i historii – wszystko co mu przyjdzie do głowy.

• Opowiadanie historii

Dzieci kochają historie. Dzieci bardzo dobrze rozwijają się językowo, jeśli często słuchają historii, które opowiadają albo czytają im mama i tata, wujek, czy dziadek. Uczą się rozumieć historię i ją opowiadać, co jest bardzo ważne dla późniejszej nauki w szkole. Mogą to być historie z dnia codziennego, bajki, opowieści z dzieciństwa – wszystko, co podoba się dziecku i dorosłemu.

• Telewizja to nie wszystko

Oglądając telewizję dzieci koncentrują się przede wszystkim na obrazie, a nie na tym, co się mówi. I najczęściej oglądają telewizję w ciszy. Dlatego telewizja nie sprzyja szczególnie rozwojowi języka dziecka. Dzieci uczą się więcej, kiedy słuchają kasety z nagraniem bajki, albo kiedy rodzice opowiadają im historie na dobranoc. Jeśli dziecko ogląda telewizję, to ważne jest, aby porozmawiać z nim o obejrzanym programie.