Jak wyznaczać granice dziecku

Zachowanie równowagi między wychowaniem zbyt pobłażliwym a zbyt surowym jest jednym z najtrudniejszych zadań rodziców. Z jednej strony nie chcemy, żeby dzieci weszły nam na głowę, denerwujemy się, gdy za dużo sobie pozwalają, a z drugiej strony utożsamiając dyscyplinę z karą czy represją, boimy się być zbyt surowi i staromodni. Alternatywą dla podejścia przyzwalającego oraz autorytarnego jest postawa demokratyczna, która opiera się na pozytywnej dyscyplinie. Najistotniejsze różnice między trzema podejściami do dyscypliny, przedstawione są w tabelce.

• Granice ustalamy wprowadzając określone zasady postępowania i ujawniając jasne oczekiwania. Już w drugim roku życia dziecka staje się to ważnym zagadnieniem. Podstawy kształtują się jednak wcześniej poprzez zapewnienie miłości, czułości i rutynowych działań.
• Pamiętaj, że testowanie granic przez dziecko jest zachowaniem normalnym, to manifestacja potrzeby niezależności. Zachowania takie będą rzadsze jeśli ustalone granice będą ścisłe i jasno określone. „Nie” musi zawsze oznaczać „nie” a nie „czasami”.
• Udzielanie pochwał to podstawowe narzędzie wzmocnienia pozytywnego zachowania. Chwal codziennie najdrobniejsze postępy. Wyrażaj aprobatę także uśmiechem, spojrzeniem, gestem.
• Narzekanie, pouczanie, pokrzykiwanie, prowadzenie dyskusji z niewłaściwie zachowującym się dzieckiem jest formą okazywania mu uwagi, która wzmacnia niepożądane zachowanie. Skuteczniejsza będzie „przerwa w grze”, polegająca na ignorowaniu czy odseparowaniu dziecka, źle się zachowującego.
• Naturalne konsekwencje zachowania to takie, które odbywają się bez udziału dorosłych. Uczą one dziecko odpowiedzialności za swoje czyny np. jeśli nie chciało zjeść śniadania, to jest głodne; jeśli nie chciało ubrać drugiego swetra to zmarzło itp.
• Stosując technikę logicznych konsekwencji pociągasz do odpowiedzialności dzieci za ich błędy. Przykładem może być oddanie swojej zabawki koledze, jeśli jego została zepsuta albo utrata przywileju korzystania z komputera, jeśli nie został dotrzymany warunek porządku w pokoju.
• Dzieci, których rodzice ustalają sprawiedliwe i jasne granice dorastają z większym poczuciem własnej wartości, niż te, którym pozwala się zachowywać, tak jak chcą. Przyzwalająca postawa interpretowana jest przez dziecko jako obojętność rodziców, dlatego nie bójmy się stawiać dziecku granic i bądźmy kosekwentni.

Magdalena Bojanowska
na podstawie książki "Co wolno dziecku" M. Herbert